AMAÇ
Doktora programının amacı, öğrenciye bağımsız araştırma yapma bilimsel olayları geniş ve derin bir bakış açısı ile irdeleyerek yorum yapma ve yeni sentezlere ulaşmak için gerekli adımları belirleme yeteneği kazandırmaktır. Doktora çalışması sonunda hazırlanacak tezin;
1) Bilime yenilik getirme,
2) Yeni bir bilimsel yöntem geliştirme,
3) Bilinen bir yöntemi yeni bir alana uygulama, niteliklerinden birini yerine getirmesi gerekir.
Doktora programının amacı, bireyleri akademik araştırma yapmaya ve öğretim üyeliği yapma kariyerine hazırlamaktır. Bu bağlamda doktora programı ile başta Gaziantep Üniversitesi olmak üzere ve çevre illerdeki üniversitelerin Türk Dili ve Edebiyatı Bölümlerindeki öğretim üyesi açığını kapatmak amaçlanmaktadır.
Bu kapsamda bölümümüz öğrenci almaya başladığı tarihten bu yana istikrarlı bir gelişim göstererek son yıllarda bölge üniversitelerindeki Türk Dili ve Edebiyatı bölümlerine yakın puanlarla öğrenci almaktadır. Bu başarının yakalanmasında, Gaziantep’in sosyo-kültürel gelişmişlik düzeyi ve huzurlu ortamının yanı sıra, üniversitemizin gerek fizikî imkânları gerekse eğitim-öğretim kalitesi bakımından özellikle son yıllarda büyük bir mesafe almasının büyük etkisi olmuştur. Üniversitemizin yakalamış olduğu bu gelişme ve başarı trendi, onun diğer üniversiteler arasında her geçen gün biraz daha öne çıkmasını ve bölgenin parlayan yıldızı hâline gelmesini sağlamaktadır.
Ana Bilim Dalımızda yüksek lisans programı açıldığı hâlde doktora programının olmaması, bölümün öğretim üyesi ihtiyacını karşılayacak öğretim elemanı yetiştirme konusunda da birtakım sıkıntılar ortaya çıkarmaktadır. Bölümümüz araştırma görevlilerinin doktora eğitimlerini başka üniversitelerin enstitülerinde yapmak zorunda kalmış olması, izahı gerçekten çok zor paradoksal bir durum yaratmıştır. Hem bu paradoksal duruma bir son verilmesi hem de ihtiyacımız olan öğretim elemanının karşılanması, hâlâ bölümümüzde araştırma görevlisi olarak görev yapan ve yüksek lisans mezunlarının doktora eğitimi alabilmeleri için doktora programı açılması artık bir zorunluluk hâlini almıştır. Son yıllarda çok sayıda yeni üniversite kurulduğu ve bu üniversitelerin doktora eğitimini almış öğretim elemanı bulma konusunda büyük sıkıntılar yaşadığı dikkate alınırsa, lisans, yüksek lisans eğitimi programları kapsamında öğrenci yetiştiren ve köklü bir geleneği olan bölümümüzün, yeni üniversitelerin ihtiyaç duyduğu öğretim elemanlarının yetişmesi konusunda önemli bir rol üstlenebileceği açıktır.
KAZANILAN DERECE
Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Doktora programını başarıyla bitiren öğrenciler, bulundukları bilim dalında "doktor" unvanını alırlar.
DERECE SEVİYESİ
Doktora
KABUL VE KAYIT KOŞULLARI
Gaziantep Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliğinin öngördüğü ve Gaziantep Üniversitesi Senatosu’nun belirlediği koşullar doğrultusunda “Türk Dili ve Edebiyatı, Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenliği, Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları, Türk Halk Bilimi” bölümlerinin birinden lisans seviyesinde diploma sahibi olmak ya da Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalında, doktoraya başvurduğu bilim dalında tezli yüksek lisans diplomasına sahip olmak. ALES’ten ve yabancı dil sınavından geçerli not olmak, Anabilim dalı tarafından yapılan mülakatta başarılı olmak.
ÖNCEKİ ÖĞRENMENİN TANINMASI
Önceki öğrenmenin kabulüne dair kurallar Gaziantep Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Öğretim ve Sınav Yönetmeliği’nin 11. Madde’sinde tanımlanmaktadır.
YETERLİLİK KOŞULLARI VE KURALLARI
Doktora programı, toplam yirmi bir krediden az olmamak şartıyla en az yedi adet ders, seminer, yeterlik sınavı, tez önerisi ve tamamlanmış tezden oluşur.
Doktora dersleri, ilgili danışmanın önerisi ve Enstitü Yönetim Kurulu onayı ile diğer yükseköğretim kurumlarında verilmekte olan derslerden de seçilebilir. Doktora programları yurtiçi ve yurtdışı entegre doktora programları şeklinde de düzenlenebilir. Bu programların uygulama usul ve esasları, üniversitenin önerisi ile öğretim üyesi ve Araştırıcı Yetiştirme Kurulu’nun görüşü üzerine Yükseköğretim Kurulu’nca belirlenir.
PROGRAM PROFİLİ
Bölümümüzde, yurt içinde ve yurt dışında Türk Dili ve Edebiyatı alanında yapılan en son gelişmeler takip edilmekte, çağdaş Türkoloji araştırmalarında kullanılan metotlar uygulanmakta ve öğretilmektedir. Bölge araştırmalarına öncelik verilerek çevredeki halk edebiyatı, kültürü ile ilgili yazılı-sözlü malzemeler tespit edilip akademik seviyede değerlendirilmektedir. Yapılan bilimsel çalışmaların yayın, konferans, bildiri ve seminerler yoluyla bilim dünyasına ulaşması sağlanmaktadır. Öğrencilerimize Eski Türkçe devresinden bugüne Türk dilinin tarihi devreleri ve Türk Edebiyatı sahasına giren eser ve şahsiyetlerin çağdaş yöntemlerle öğretilmesi, mezunlarımızın Türkoloji alanında bilimsel araştırmalar yapabilecek düzeyde yetişmeleri hedeflenmektedir. Bugün itibariyle 14 öğretim üyesi, 1 doktoralı öğretim elemanı bulunan Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı bünyesinde 6 ayrı bilim dalı yer almaktadır. Bilim dalları ve öğretim üyelerimizin bilim dallarına göre dağılımı şöyledir:
- Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı (1 Profesör, 1 Doçent, 1 Dr. Öğr. Üyesi)
- Yeni Türk Edebiyatı Bilim Dalı ( 1 Doçent, 2 Dr. Öğr. Üyesi)
- Eski Türk Dili Bilim Dalı (1 Dr. Öğr. Üyesi, 1 Öğr. Gör. Dr.)
- Yeni Türk Dili Bilim Dalı (1 Profesör, 1 Dr. Öğr. Üyesi)
- Türk Halk Edebiyatı Bilim Dalı (2 Profesör)
-Türk Halk Bilimi Bilim Dalı (1 Doçent, 2 Dr. Öğr. Üyesi)
PROGRAM YETERLİLİKLERİ (ÇIKTILARI)
Bu programı başarıyla tamamlayan öğrenciler;
1) Türk Dili ve Edebiyatı alanında edinmiş olduğu bilgi ve yeterliliği, Türk Dili uzmanlık düzeyinde geliştirir ve derinleştirir.
2) Türk Dili sahasının tarihi ve modern bütün tarihî, etimolojik vs. verilerini başta dilbilim, dil tarihi alanları olmak üzere beşeri bilimlerin bütün sahalarında disiplinler arası çalışmalardaki etkinliğini kavrar.
3) Türk Dili sahasının temel kaynak eserlerini okur, anlar ve yorumlar. Bu metinleri çağın kuram ve yöntemleri çerçevesinde inceler.
4) Türk Dili alanında edindiği bilgileri disiplinler arası çalışmalardan gelen bilgisini de kullanarak yorumlar ve yeni bilgiler türetir.
5) Türk Dili sahasına has problem alanlarını tespit edip araştırma yöntemlerini kullanarak bunlara çözümler üretir.
6) Türk Dili alanına has bir metni latinize edebilir, bu metni sadeleştirebilir. Metnin Türk Dili Tarihi açısından yerini tespit edebilir ve kuramsal incelemelerde bulunabilir.
7) Türk Dili sahasına problemli alanlarında yeni yaklaşımlar geliştirerek çözüm üretebilir. Bu problemli alanların gerek tespiti gerekse çözümü noktasında akademik usullerle tartışır.
8) Türk Dili alanında edinmiş olduğu uzmanlık düzeyindeki bilgisini eleştirel bir yaklaşımla değerlendirebilir.
9) Türk Dili alanındaki bilgi ve becerisini akademik verilerle destekleyerek yazılı, görsel ve sözel olarak paylaşır.
10) Türk Dili alanındaki bilgi ve becerisini geniş kitlelerin faydası için kullanır.
11) Yabancı dil bilgi ve becerisini kullanarak Türk Dili alanındaki problemleri yabancı meslektaşları ile tartışır, bilgi paylaşımında bulunur.
12) Modern çağın teknik ve imkânları dâhilinde bilişim teknolojilerini de kullanarak Türk Dili alanındaki bilgisini paylaşır, bilgi alışverişinde bulunur.
İSTİHDAM OLANAKLARI
Mezunlar, eğitim/öğretim kuruluşlarında alanla ilgili eğitim verebilirler. Örneğin; üniversitelerde öğretim görevlisi olarak çalışabilirler. Bunun yanında Sosyal Bilimler alanında faaliyet gösteren araştırma merkezi, enstitü arşiv ve müzelerde görev yapabilirler.
ÜST DERECE PROGRAMLARINA GEÇİŞ
Mezunlar, uzmanlaştıkları Türk Dili ve Edebiyatı alanlarında güçlü bir bilgi birikimine sahip olarak kamu ya da özel sektörde çalışabilecek ya da akademisyen olarak araştırmalarına devam edebileceklerdir
MEZUNİYET KOŞULLARI
- Bir lisansüstü programdaki tüm derslerin kodları, isimleri, kredi ve AKTS kredileri, derslerin içerikleri, programın ders müfredatı, her yarıyılda öğrencilerin alacağı zorunlu/seçmeli dersler, tez, uzmanlık alanı, seminer, bilimsel araştırma teknikleri ve araştırma ve yayın etiği konularını içeren ders ve benzeri çalışmalardan oluşan dersler, programın ders kataloğunda yer alır. Ders kataloglarındaki değişiklikler ilgili anabilim/anasanat dalı kurulunun önerisi, enstitü kurulunun ve Senatonun onayı ile kesinleşir.
- Lisansüstü düzeydeki dersler öğretim üyeleri tarafından verilir. Zorunlu hallerde anabilim/anasanat dalı kurulunun önerisi ve enstitü kurulunun onayı ile doktora/sanatta yeterlik derecesine sahip olanlar da ders verebilir.
- Her eğitim ve öğretim dönemi başında açılmak üzere öğretim üyeleri tarafından önerilen dersler enstitü anabilim/anasanat dalı kurulu tarafından belirlenir ve enstitü kurulu tarafından onaylanır. Açılmak üzere önerilen dersler eğitim ve öğretim yarıyılı başlamadan en geç bir hafta önce öğrencilere duyurulur ve kayıt sistemine girilir. Fiili olarak açılan tüm dersler dönem başından en geç iki hafta içinde ilgili enstitü anabilim/anasanat dalı başkanlığı tarafından enstitüye gönderilir ve enstitü yönetim kurulu kararı ile onaylanır.
- Programlarda bazı dersler, ön şartlı dersler olarak konulabilir. Ön şartlı derslerin alınabilmesi için önceki yarıyıllarda ön şart olan dersin başarılmış olması zorunludur.
- Enstitüler arası veya enstitü düzeyinde ortak zorunlu dersler de konulabilir. Bu dersler, lisansüstü programlarında belirtilen en az 21 kredi miktarının ve 7 ders sayısının hesabında dikkate alınmaz.
- Öğrenci, kayıtlı bulunduğu programdaki zorunlu derslerin ve varsa ortak zorunlu derslerin tamamını almak ve başarmak zorundadır. Öğrenci, programındaki seçmeli derslerin yanı sıra diğer programlardaki seçmeli ve/veya zorunlu derslerden de seçmeli ders alabilir. Seçmeli dersten başarısızlık halinde, öğrenci bu dersi veya eşdeğer bir dersi daha sonraki dönemlerde almak ve başarmak zorundadır.
- Birinci öğretim öğrencisinin, birinci öğretim programlarından; ikinci öğretim öğrencisinin, ikinci öğretim programlarından; uzaktan eğitim öğrencisinin ise uzaktan eğitim programlarından ders alması esastır. Bununla birlikte ilgili mevzuat hükümlerine ve Senato kararlarına göre, kayıtlı olunan program türü dışındaki başka bir programdan da ders alınması, ilgili enstitü kurulunca kararlaştırılabilir.
- Seminer dersi, tezsiz yüksek lisans ve sanatta yeterlik programları dışındaki diğer tüm programlarda zorunlu olup öğrencilerin ders döneminde hazırladıkları, bilimsel bir konuyu inceleme ve sözlü olarak sunmayı kapsayan bir çalışmadır. Değerlendirmesi danışman tarafından yapılır.
- Uzmanlık alan dersi; tezsiz yüksek lisans dışındaki diğer lisansüstü programlarda öğretim üyesinin, danışmanlığını yaptığı öğrencilere, çalıştığı bilimsel alandaki bilgi, görgü ve deneyimlerinin aktarılmasını, çalışma disiplininin kazandırılmasını, güncel bilimsel yazıları izleyebilme ve değerlendirebilme yeteneğinin geliştirilmesini sağlamaya yönelik teorik bir derstir. Danışman, enstitü yönetim kurulunca atandığı tarihten itibaren her yarıyıl danışmanı olduğu öğrenciler için uzmanlık alan dersini açar ve öğretim üyesinin danışmanlık görevi sona erinceye kadar yıl boyu devam eder. Uzmanlık alan dersi danışmanlık yapılan öğrenci sayısı dikkate alınmaksızın tezli yüksek lisans öğrencileri için dört saat, doktora/sanatta yeterlik öğrencileri için dört saattir.
- Dönem projesi dersi, tezsiz yüksek lisans programlarında yer alan zorunlu ve kredisiz bir ders olup öğrenci bu dersin alındığı yarıyıl sonunda yazılı rapor olarak vermek zorundadır.
- Danışman, tez çalışmalarını izleyebilmek amacıyla her öğrenci için haftada bir saat danışmanlık saati belirler.
EĞİTİM ŞEKLİ
Yüz yüze/tam zamanlı
DERSLER VE AKTS KREDİLERİ
Ders listesine ulaşmak için tıklayınız.
DERS İÇERİKLERİ VE KONULARI
Ders içerikleri ve konulara ulaşmak için tıklayınız Derslerle ilgili ayrıntılı bilgiye bologna bilgi sayfamızdan ulaşabilirsiniz